Z jednej strony panowanie ostatniego króla Polski Stanisława Augusta Poniatowskiego było okresem podejmowania reform ustrojowych z Konstytucją 3 Maja 1791 r., jak również zaznaczyło się mecenatem sztuki. Z drugiej był on uznawany za osobę uległą Katarzynie II – carycy Rosji, dzięki poparciu której został wybrany na władcę Polski.
Stanisław August Poniatowski urodził się 17 stycznia 1732 r. w Wołczynie (dzisiejsza Białoruś). Był synem Stanisława, kasztelana krakowskiego i Konstancji. Przez rodzinę matkę był blisko spokrewniony z rodziną Czartoryskich, jedną z najbardziej wpływowych w ówczesnej Polsce. Naukę pobierał początkowo w domu, a później w kolegium teatynów w Warszawie.
W latach 1755-1758 przebywał w Petersburgu – stolicy Rosji, początkowo jako sekretarz posła angielskiego. Tutaj nawiązał romans z żoną następcy tronu Katarzyną, która wywarła ogromy wpływ na jego życie. W 1762 r. w wyniku przewrotu Katarzyna została władczynią Rosji. W 1764 r. w Polsce doszło do wolnej elekcji, podczas której, dzięki poparciu carycy wysyłano wojska rosyjskie do Polski, Stanisław August Poniatowski został wybrany na króla Rzeczypospolitej.
Nowo wybrany władca próbował wprowadzić reformy ustrojowe w kraju, które były jednak blokowane przez polską magnaterię, jak również sąsiednie państwa z Rosją na czele.
W 1765 r. założył Szkołę Rycerską, która miał kształcić kadry oficerskie dla polskiego wojska.
W 1772 r. sąsiednie mocarstwa Rosja, Prusy i Austria zajęły część ziem Rzeczypospolitej, dokonując I rozbioru. W 1773 r. powołano w Polsce Komisję Edukacji Narodowej, instytucję, która miała zreformować w sposób kompleksowy kształcenie i wychowanie pokoleń Polaków. W latach 1788-1792 obradował Sejm Wielki, którego największym osiągnięciem było uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Niestety ta próba reform zakończyła się zawiązaniem Konfederacji Targowickiej i wojną z Rosja, zakończoną akcesem władcy Polski do wspomnianej konfederacji i II rozbiorem kraju pomiędzy Rosję i Prusy w 1793 r. Ostatni, zarazem ostateczny, rozbiór Polski miał miejsce w 1795 r. Król podpisał akt abdykacji i pozostał na ziemiach zajętych przez Rosję. Zmarł 12 lutego 1798 r. w Petersburgu, w którym przebywał od 1796 r.