14 października 1773 r. polski sejm powołał do życia Komisję Edukacji Narodowej. Był  to pierwszy na świecie organ państwowy zajmujący się kompleksowo kwestią wychowania w skali ogólnopaństwowej. Corocznie dzień 14 października w Polsce jest obchodzony jako święto edukacji narodowej. 

W 1773 r. papież Klemens XIV dokonał rozwiązania zakonu jezuitów. Duchowni ci przez ponad 200 lat prowadzili w Polsce szkoły – kolegia, w których edukację odbierała większość młodej generacji szlacheckiej. W celu zapewnienia ciągłości edukacji polski sejm 14 października 1773 r. powołał do życia Komisję Edukacji  Narodowej, przeznaczając na jej działalność środki pochodzące z funduszy skasowanego zakonu jezuitów. Komisja bardzo szybko zaproponowała stworzenie kompleksowego i całkowicie nowatorskiego systemu edukacji opartego na trzech poziomach. Najniższy stanowiły szkoły parafialne, przeznaczone dla dzieci chłopskich i mieszczańskich, poziom wyżej znajdowały się państwowe szkoły średnie dla dzieci z rodzin szlacheckich, ale do nich mogła również trafić najzdolniejsza młodzież ze stanów niższych. Na samym szczycie znajdowały się z kolei dwa uniwersytety w Krakowie i Wilnie, które otrzymały również uprawnienia kontrolne do niższego szkolnictwa.

W celu ujednolicenia kształcenia Komisja Edukacji Narodowej przygotowała regulaminy szkolne, nowe programy nauczania i podręczniki. Z tego powodu  powołano do życia w 1775 r. Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, którego efektem pracy było przygotowanie ponad 30 podręczników. W wielu przypadkach okazały się one  pionierskimi pracami, które  wprowadzały  i tworzyły  polską terminologię, zwłaszcza w zakresie nauk przyrodniczych i ścisłych. Co ciekawe, wiele z powstałych wówczas nazw funkcjonuje do dzisiaj w języku polskim.

Działalność Komisji Edukacji Narodowej została ograniczona przez konfederację targowicką w 1793 r. i ostatecznie zakończona wraz z III rozbiorem Polski w 1795 r.