W lutym i marcu 1846 r. w Małopolsce Zachodniej miały miejsce gwałtowne rozruchy chłopskie. Ataki na dwory szlacheckie i pogromy rodzin ziemiańskich przeszły do historii pod nazwą rabacji galicyjskiej. W ocenie historyków zostały zaplanowane przez austriackie władze. Dla ziemian wydarzenia te były bardzo zaskakujące i szokujące, a zaowocowały zmianą postaw części ziemiaństwa wobec zaborcy austriackiego oraz wzrostem antagonizmów pomiędzy warstwami społecznymi w Galicji.

Do pierwszych wystąpień doszło 18 i 19 lutego w okolicach Tarnowa, Starego Sącza, Jasła, Bochni i
Wieliczki. W ciągu kilku dni zniszczono około 500 dworów i zabito – według różnych szacunków – od 1200 do 3000 osób. Zaborcza władza austriacka od lat podsycała wśród chłopstwa nastroje antyszlacheckie. Najbardziej znany z przywódców chłopskiej rabacji, Jakub Szela (1787-1860) współpracował z urzędnikami austriackimi przynajmniej od 1845 r., a po zakończeniu rzezi został osiedlony na Bukowinie, gdzie otrzymał w nagrodę duże gospodarstwo, stając się jednym z najzamożniejszych chłopów we wsi. 

Rabacja galicyjska miała charakter typowo antyszlachecki. Według ustaleń Stefana Kieniewicza, chłopi nie zamordowali żadnego Żyda ani urzędnika austriackiego. Te fakty dowodzą, że austriackie władze chciały dzięki rabacji udaremnić przygotowywane w Krakowie ogólnonarodowe powstanie Polaków.

Do  znanych osób, na których życiorysach najbardziej zaciążyły wypadki z lutego i marca 1846 r., należą poeta, pisarz i „ojciec polskiej geografii” Wincenty Pol (1807-1872) oraz polityk, mąż stanu Aleksander Wielopolski (1803-1877). Pol w czasie rabacji został dwukrotnie ciężko pobity, musiał uciekać z podpalonego dworu, a w pożarze stracił cały dotychczasowy dorobek badawczy i piśmienniczy. Spowodowało to zmianę jego demokratycznych poglądów na konserwatywne. Natomiast margrabia Wielopolski pod wpływem rabacji wystosował tzw. „List szlachcica polskiego do księcia Metternicha”, w którym stwierdził, że prowadzenie polityki wewnętrznej polegającej na podburzaniu jednych poddanych przeciw drugim nie licuje z godnością monarchy. W związku z tym Wielopolski zdecydował się wstąpić w służbę rosyjską, co dla historii Polski miało duże konsekwencje.

Rabacja była wydarzeniem długo rozpamiętywanym w środowiskach ziemiańskich i wywodzącej się z ziemiaństwa inteligencji. Do wydarzeń z 1846 r. nawiązuje m.in. Stanisław Wyspiański w „Weselu” (1901 r.).