Hugo Steinhaus to Żyd z Polski, który walczył w Legionach Polskich i okazał się matematycznym geniuszem. Jego pomysły pomogły m.in. medycynie. Nie doszłoby do tego, gdyby ktoś nie pomógł mu podczas drugiej wojny światowej.
Przyszły genialny matematyk urodził się Jaśle (dawniej Austro-Węgry) 14 stycznia 1887 r. w żydowskiej rodzinie. Po zakończeniu podstawowej edukacji udał się na studia filozoficzne i matematyczne do Lwowa. Później przeniósł się do Getyngi i Monachium. Tam jednak porzucił filozofię i poświęcił się matematyce stosowanej. W 1911 r. obronił doktorat z tej dziedziny nauki.
Steinhaus dla Polski
W 1914 r. wybuchła I wojna światowa. Rok później Steinhaus zdecydował się dołączyć do Legionów Polskich – formacji wojskowej, której przewodził polski bohater narodowy, Józef Piłsudski. Polacy nie mieli wtedy swego państwa, lecz tworzyli polskie oddziały, by wywalczyć niepodległość.. Oprócz zmagań na froncie Steinhaus włączył się w prace Centrali Odbudowy Kraju w Krakowie, przyczyniając się od ponownego pojawienia się w 1918 r. Polski na mapie.
Rozwój kariery naukowej
W 1917 r. Hugo Steinhaus habilitował się na Uniwersytecie Lwowskim, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został profesorem na tym uniwersytecie. Wtedy miasto Lwów znajdowało się na terytorium II Rzeczypospolitej Polskiej. Jego kariera naukowa rozwijała się, a on podróżował po świecie i reprezentowałsłynną polską szkołę matematyków lwowskich.
Ratunek z niespodziewanej strony
Gdy w 1939 r. wybuchła II wojna światowa, Polskę na dwie części rozdarły dwa totalitarne państwa: Związek Sowiecki i III Rzesza Niemiecka. Sowieci zajęli Lwów i pozostawili na uczelni Steinhausa. Sytuacja zmieniła się, gdy w 1941 r. do tego miasta wkroczyli Niemcy.
Profesor musiał ukrywać się u polskich przyjaciół. W końcu pomoc nadeszła ze strony granatowego policjanta, Józefa Laski. Polnische Polizei im Generalgouvernement, potocznie nazywana od koloru munduru granatową policją pozostawała pod nadzorem niemieckim. Część funkcjonariuszy współpracowała jednak z polską podziemną armią, która walczyła z Niemcami. Józef Laski, działając w strukturach konspiracji, zdobył dla Steinhausa fałszywe dokumenty na nazwisko Grzegorz Krochmalny. Następnie profesorem zaopiekował się Marian Szafraniec – również związany z polskim podziemiem niepodległościowym. Dzięki nim nasz bohater przeżył wojnę i mógł potajemnie uczyć innych.
Matematyka stosowana. W wielu dziedzinach
Po zakończeniu wojny Polska utraciła miasto Lwów. Steinhaus przeniósł się do Wrocławia i tam tworzył środowisko naukowe. Jego prace wniosły duży wkład do statystyki, biologii i medycyny, m.in. pomogły w ustalaniu ojcostwa. Pomysły matematyczne profesora stosowano także w badaniu wydajności pracy, sposobach rozmieszczenia szybów naftowych i w budowaniu mostów wiszących.
Hugo Steinhaus zmarł 25 lutego 1972 r. we Wrocławiu.