W Fabryce Emalii Oskara Schindlera, oddziale Muzeum Krakowa, odbędzie się 28 lutego 2023 r. dyskusja wokół książki „Zbrodnia bez kary”, w której dziennikarze Deutsche Welle, Interii i Wirtualnej Polski ruszyli tropem nieukaranych zbrodniarzy II wojny światowej, ujawniając ich powojenne kariery.

Efektem pracy prawie 30 osób z trzech redakcji jest zbiór 26 reportaży, wywiadów i filmów wideo. 

Kolorowa tabliczka na grobie byłego dyrektora fabryki czekolady w Bonn przypomina światu, że za zbrodnią powinna iść kara. Napis na niej głosi: „Obergruppenführer SS Wilhelm Koppe, wyższy dowódca SS i policji w Generalnym Gubernatorstwie. Odpowiedzialny za terror, masowe morderstwa, rozstrzeliwania, Holokaust. Nigdy nieukarany!!!”. Pracownik cmentarza cierpliwie usuwa kolejne tabliczki, ale tajemnicza ręka kładzie nowe. Zawsze 1 listopada.

Jak to możliwe, że ludzie tacy jak Wilhelm Koppe uniknęli kary i prowadzili po wojnie spokojne życie? W „Zbrodni bez kary” nie tylko zbrodniarze tracą anonimowość, ale również ofiary stają przed nami jako konkretne osoby, które zostały wyrwane ze swojej codzienności. Brutalnie mordowane i odzierane z godności – nawet po śmierci, kiedy ich ciała porzucano, palono lub ćwiartowano, by korzystnie sprzedać. 

Poruszające historie, którym towarzyszą nieraz wstrząsające fotografie, tworzą opowieść, jakiej jeszcze nie znaliśmy. Dzięki reporterom zyskujemy nie tylko wiedzę o wydarzeniach i ludziach, ale przede wszystkim wgląd w świat, który wydaje się przerażająco nierealny. Patrzymy na zdjęcia ludzi, którzy wiedzą, że za chwilę zginą; na rozpacz tych, którzy właśnie zobaczyli śmierć najbliższych; na ślady po tych, których dzisiaj nikt nie może rozpoznać. A obok: roześmiane twarze ich oprawców, urokliwe widoki okolic, w których zamieszkiwali po wojnie; garnitury, okulary, odznaczenia.

Adrian Andrzejewski