Strona główna » Stanisława Karsov-Szymaniewska – żołnierz Armii Krajowej, która pomagała Żydom

Stanisława Karsov-Szymaniewska – żołnierz Armii Krajowej, która pomagała Żydom

przez DignityNews.eu

Niewiele wiemy o jednej z najaktywniej pomagającej Żydom w Warszawie członkini kontrwywiadu Armii Krajowej Obszaru Warszawskiego. Po wojnie została skazana na 10 lat więzienia. Podobny los spotkał jej córkę Liliannę, która także była zaangażowana w konspirację.

Więcej szczegółów z życia urodzonej w 1908 r. w Kijowie Karsov-Szymaniewskiej poznajemy dopiero w kontekście II wojny światowej. Jak zbadali historycy, działała ona w niepodległościowej konspiracji od maja 1940 r. Początkowo pracowała w charakterze sekretarki grupy kontrwywiadu w Tajnej Armii Polskiej (TAP). Była to organizacja, którą współtworzył m.in. Witold Pilecki. Działa w latach 1939-1940 r. Jej następczynią okazała się Konfederacja Zbrojna, która w 1941 r. scaliła się ze Związkiem Walki Zbrojnej, czyli późniejszą Armią Krajową. W tej ostatniej, od marca do kwietnia 1941 r. Karsov-Szymaniewska pełniła tę samą funkcję sekretarki kontrwywiadu co w TAP. 

Od 1942 r. kierowała grupą kontrwywiadowczą, zwaną Brygadą VI lub „grupą kobiecą”. Z tego tytułu miała stały kontakt z gettem warszawskim, ponieważ wywiadowczynie i wywiadowcy, którymi dysponowała, prowadzili rozpoznanie również na tym obszarze Warszawy. Ogółem podlegało jej łącznie aż 140 osób.

W czasie konspiracyjnej działalności Karsov-Szymaniewska dostrzegła dramat skazanych na Zagładę Żydów i nie pozostała wobec tego faktu obojętna. Najpierw dostarczała paczki żywnościowe znajomym osobom narodowości żydowskiej, potem tzw. „aryjskie papiery” i środki służące do przeżycia poza gettem. Następnie niektórych Żydów tymczasowo przechowywała w swoim mieszkaniu. W 1943 r. zdecydowała się zaś na ukrycie u siebie trzech żydowskich dziewczynek – Niny, Joasi i Iwony. Była to odważna decyzja, ponieważ dokładnie naprzeciwko jej kamienicy, znajdującej się na pograniczu niemieckiej dzielnicy, ulokowano posterunek okupanta, co utrudniało pomoc Żydom. Poza ukrywaniem wyżej wspomnianych dzieci Stanisława opiekowała się także Judytą Deutsch, inną żydowską dziewczynką, która funkcjonowała po tzw. „aryjskiej stronie” jako Joanna Przedpełska – rzekoma córka brata Karsov-Szymaniewskiej.   

W czasie wojny Polka szczególnie mocno związała się z wspomnianym ukrywanym przez siebie dzieckiem o imieniu Nina i je adoptowała. W więzieniu stalinowskim przesiedziała od 1949 r. do 1954 r. Zmarła w 1978 r. w Warszawie. Otrzymała tytuł „Sprawiedliwej wśród Narodów Świata”. 

Może cię rówież zaintersować