Strona główna » Stanisław Posner – „żydowski hrabia” który „ciężko chorował na Polskę”

Stanisław Posner – „żydowski hrabia” który „ciężko chorował na Polskę”

przez DignityNews.eu

Salomon (Stanisław) Posner (1868-1930) zapisał się w historii jako  jeden z najbardziej zasłużonych dla Polski polityków pochodzenia żydowskiego. Był  zasymilowanym Żydem, który pracując dla Rzeczypospolitej, pozostał świadomy swoich korzeni. Przyszły wicemarszałek Senatu urodził się w miejscowości Kuchary Żydowskie na Mazowszu. 

Matka Posnera, Matylda, pochodziła z rodziny Bornsteinów, bogatych warszawskich kupców. Ojciec Leon, należał do najgorliwszych propagatorów asymilacji w środowisku żydowskim. Spolszczanie imienia bądź nazwiska było często praktykowane przez osoby asymilujące się ze społeczeństwem polskim. Dzieciństwo Salomona, który zmienił imię na Stanisław, upływało pomiędzy domem na wsi a Warszawą, gdzie rodzina, zgodnie z ówczesnymi zwyczajami zamożniejszych warstw społecznych przeprowadzała się na zimę. Zamożność Posnerów była zasługą pradziadka Stanisława – Salomona Markusa Posnera, który przybył do Warszawy z Finlandii, zdobył monopol solny, dzięki któremu w 1817 r. nabył dobra Kuchary, gdzie jego rodzina zamieszkała, prowadząc jedną z pierwszych manufaktur włókienniczych w Królestwie Polskim. Jak wspominał po latach Stanisław Posner, jego światem na wsi była ogromna rzeka (Wkra), sad i las, natomiast wielką atrakcję Warszawy stanowiły sprzedawane w Łazienkach pierniki.

Posner ukończył II Gimnazjum w Warszawie (przy ulicy Nowolipki), a następnie studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim (funkcjonującym wówczas jako Cesarski Uniwersytet Warszawski). Dyplom uzyskał w 1893 r., a następnie do 1895 r. kontynuował  studia prawnicze w Berlinie. Ogromny wpływ na jego wybory polityczne , „żydowskiego hrabiego” – jak był wtedy nazywany – miała konfrontacja z nędzą, którą widział w najbiedniejszych dzielnicach robotniczych Warszawy: na Woli, Pradze i na Powiślu. Od 1888 r. związał się ze środowiskiem polskich socjalistów, słuchał wykładów znanego socjalistycznego działacza Ludwika Krzywickiego (1859-1941). Od tej pory nie tylko pracował jako adwokat, ale działał również w Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). W tamtym okresie wiązało się to  z zagrożeniem utratą praw do wykonywania zawodu, ponieważ taka działalność polityczna uznawana była przez zaborcę za nielegalną. Polskim adwokatom nie wolno było w tym czasie zrzeszać się, władze rosyjskie dopuszczały jedynie istnienie kasy samopomocowej. Prawnicy starali się jednak utrzymywać zawodowe kontakty koleżeńskie w ramach dopuszczalnych instytucji (np. w Sekcji Handlowej Towarzystwa Popierania Przemysłu i Handlu).

Możliwość utworzenia własnego samorządu adwokackiego pojawiła się dopiero podczas rewolucji 1905 r. Posner został wybrany na jednego z ośmiu warszawskich delegatów na zjazd adwokatury w Petersburgu. Był współautorem petycji adwokatów polskich, której przyjęcie bądź odrzucenie miało decydować o dalszym udziale przedstawicieli ziem polskich na zjeździe. Zawierała ona następujące żądanie:

„Konieczne jest przyznać dla Królestwa Polskiego zupełną wewnętrzną autonomię prawnoadministracyjną opartą na powszechnym, równym, bezpośrednim i tajnym głosowaniu wszystkich obywateli Królestwa Polskiego”.

W trakcie rozłamu Polskiej Partii Socjalistycznej na PPS-Lewicę oraz PPS-Frakcję Rewolucyjną  Posner stanął po stronie PPS-Frakcji Rewolucyjnej.  Natomiast w czasie I wojny światowej, mieszkając we Francji (do 1919 r.), aktywnie wspierał działania mające na celu odzyskanie przez Polskę niepodległości. Zyskał opinię niezawodnego informatora, wytrawnego polityka, wielkiego patrioty i nowoczesnego Europejczyka. Był twórcą Uniwersytetu Ludowego im. Adama Mickiewicza w Paryżu w 1916 r. Pracował na rzecz odrodzenia polskiego szkolnictwa i propagował polski ruch niepodległościowy. Jego zapał w pracy dla sprawy polskiej był ceniony i zauważany. Stanisław Thugutt stwierdził, że Posner „ciężko chorował na Polskę”.

Posner regularnie prowadził z Paryża liczne korespondencje, przekazując teksty do pism polskich. W raporcie sporządzonym dla Józefa Piłsudskiego podkreślał, że Polska może liczyć tylko na własne siły. Po odzyskaniu przez nią niepodległości, w okresie wojny polsko – bolszewickiej (1919-1920) z zaangażowaniem działał na rzecz ocalenia dopiero co powstałego państwa polskiego. Był anonimowym autorem broszury, wydawanej kilkakrotnie w latach 1919-1920 (m.in. przez Komitet Robotniczy Obrony Warszawy) mającej podnieść morale żołnierzy, chłopów i robotników. Nie spełnić obowiązku do końca, to tyle, co go wcale nie spełnić. Trwać i wytrwać – to zadanie godne człowieka i obywatela” – przekonywał w tej bardzo trudnej dla całego społeczeństwa chwili inwazji bolszewickiej.

W latach 1922-1930 Posner był senatorem RP wybranym z okręgu Kielce, a od 1928 r. do śmierci pełnił funkcję wicemarszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Jako wybitny prawnik prowadził bardzo szeroką działalność. Przyczynił się do powstania norm polskiego prawa samorządowego, zajmował się prawem międzynarodowym, nie stronił także od trudnych zagadnień społecznych. Był autorem wielu książek i broszur w języku polskim, francuskim i niemieckim z różnych dziedzin nauk prawnych i społecznych. Walczył na przykład z handlem żywym towarem, i o prawa dzieci, w tym o zakaz pracy nocnej i przyjmowania do przemysłu dzieci poniżej 14 roku życia. Był jednym z założycieli powstałej w 1921 r. Ligi Obrony Praw Człowieka i Obywatela.

Mimo asymilacji z kulturą polską, do końca życia formalnie pozostawał członkiem gminy żydowskiej i wpłacał składki na jej rzecz. Został pochowany na Cmentarzu Ewangelicko – Augsburskim przy ulicy Młynarskiej w Warszawie.

Może cię rówież zaintersować