Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie obchodzi w tym roku 80. rocznicę powstania. Warto przybliżyć trudne początki tej uczelni, która powstała jako piąty z kolei ośrodek akademicki w Polsce.

Uczelnia została powołana do życia  23 października 1944 r. po wkroczeniu na teren Lubelszczyzny prących na zachód oddziałów Armii Czerwonej. Tym samym UMCS był pierwszą polską nową placówką naukową w kształtującej się rzeczywistości powojennej. Do  funkcjonujących od samego początku 4 wydziałów – Lekarskiego, Przyrodniczego, Rolnego i Weterynaryjnego niewiele później dołączył piąty – Farmaceutyczny. Inauguracja pierwszego roku akademickiego odbyła się 14 stycznia 1945 roku. Wówczas  przyjęto prawie 1000 studentów, których uczyło kilkudziesięciu profesorów.

Uczelnia nie miała problemu ze znalezieniem kadry. Skompletowanie grona profesorskiego umożliwiła obecność wykładowców ze Lwowa i Wilna, którzy przyjechali po zakończeniu II wojny światowej  do Lublina.

Ambicją nowej komunistycznej władzy i samych pracowników uczelni była infrastrukturalna rozbudowa uniwersytetu. W tym celu poszukiwano odpowiedniego budynku.  Pierwszy wybór padł na siedzibę gimnazjum im. Stanisława Staszica (dziś liceum), które stało się bazą uczelni do czasu otrzymania nowych pomieszczeń. Z czasem powstał także problem bazy mieszkalnej dla kadry akademickiej  – spora część wykładowców nie miała gdzie mieszkać, były także problemy z wyżywieniem czy ubraniami, a na pierwszym zebraniu profesorowie uczeni zamiast na krzesłach siedzieli na… beczkach.

Władze Lublina wspomogły w końcu młodą uczelnię przez przydzielenie jej nowych budynków i terenu pod budowę miasteczka akademickiego. Od 1949 r. powstawały kolejne wydziały, m.in. Prawa. W 1950 r.  odłączyły się wydziały Lekarski i Farmaceutyczny, które wkrótce utworzyły Akademię Medyczną (obecnie Uniwersytet Medyczny). W 1955 r. oddzielono Wydziały Rolny, Weterynaryjny i Zootechniczny, które stały się zaczątkiem Akademii Rolniczej (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy). W międzyczasie rozbudowywano miasteczko akademickie – dużą dzielnicę uniwersytecką (po sąsiedzku funkcjonował Katolicki Uniwersytet Lubelski). Powstawiały  również kolejne domy studenckie, a 1962 r. rozpoczęto budowę Domu Usługowego Studenta, czyli  „Chatki Żaka” – ośrodka kultury studenckiej, w którym powstał szereg ciekawych inicjatyw, w tym ruch niezależnych teatrów studenckich z lat 60. i 70. XX w.

Rozrastające się ciągle miasteczko akademickie jest ciekawym połączeniem stylów: socrealistycznego, modernistycznego i architektury współczesnej, a jednym z jego atutów jest zróżnicowanie terenu i bogata roślinność.