Od 17 marca w Domu Spotkań z Historią w Warszawie można oglądać wystawę fotografii Czesława Olszewskiego – jednego z najwybitniejszych polskich fotografów architektury. Autor – na kilku tysiącach negatywów – utrwalił modernizujące się w latach 30. XX w. państwo i jego odbudowę po II wojnie światowej.
Olszewski fotografował gmachy ministerstw i urzędów pocztowych, szkoły i szpitale, spółdzielcze osiedla mieszkaniowe i luksusowe kamienice czynszowe. Jego zdjęcia są zarówno cennym źródłem historycznym, jak i zachwycają ze względów artystycznych. Wypracował styl i technikę, które budzą uznanie także współcześnie.
Wystawa w Domu Spotkań z Historią jest pierwszą tak dużą prezentacją fotografii Olszewskiego. Tworzą ją zdjęcia z archiwów Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Muzeum Narodowego w Warszawie oraz Muzeum Warszawy, a także zbiorów prywatnych prof. Andrzeja Olszewskiego. Znalazły się na niej fotografie wykonane w Warszawie, Gdyni, Ciechocinku oraz Nowej Hucie — zarówno przedwojenne, jak i niepublikowane wcześniej zdjęcia powojenne.
Zespół kuratorski – historyczka i krytyczka sztuki Marta Leśniakowska i fotograf Tomasz Kubaczyk – wybrał 95 zdjęć spośród niemal 7 tys. negatywów (w większości szklanych) i odbitek.
– To cenne źródło wiedzy o kulturze architektonicznej w Polsce przed 1939 rokiem, po części już nieistniejącej lub zdegradowanej […] Czesław Olszewski był uważnym obserwatorem, wyczulonym na formę przedmiotu, fakturę powierzchni, grę światła, wydobywaną w niuansach czarni i bieli – mówi Leśniakowska cytowana w portalu onet.pl.
Na wystawie można zobaczyć budynki dobrze znane warszawiakom i warszawiankom — kamienicę Jana Wedla, charakterystyczny „dom pod żaglem” czy Prudential (obecnie Hotel Warszawa), a także spektakularne, ale nieistniejące już modernistyczne pawilony Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Salon Polskiego Fiata czy Stadion Dziesięciolecia.
Zdjęcia Olszewskiego staną się częścią bezpłatnej aplikacji „Wasza Warszawa”. Wraz z kontekstami historycznymi i ciekawostkami pozwolą ruszyć na spacer po modernistycznym mieście lub przyjrzeć się mu w domowym zaciszu.
– To swego rodzaju wehikuł czasu. Dzięki zlokalizowaniu na mapie warszawskich zdjęć Czesława Olszewskiego możemy rozglądać się po współczesnej stolicy i zderzać ją z historią. Zobaczyć co działo się w danym miejscu, ale też nadawać codziennie mijanym miejscom nowe znaczenia – mówi koordynatorka projektu Agnieszka Tomasińska.
Arkadiusz Słomczyński