Strona główna » Kresy Kresów. Jak rozwinęła się polskość w Inflantach

Kresy Kresów. Jak rozwinęła się polskość w Inflantach

przez Dignity News
Po upadku Zakonu Niemieckiego ziemie Inflant (dzisiejszej Łotwy i Estonii) stały się częścią państwa polsko-litewskiego, potem w większości zostały zagarnięte przez Szwecję, a następnie Rosję. Nie dotyczyło to jednak ich południowej części. Kurlandia i Semigalia były lennem polskim aż do rozbiorów Rzeczpospolitej u schyłku XVIII wieku. Wśród osiadłej w Inflantach szlachty niemieckiej w okresie nowożytnym silne wpływy zdobywała kultura polska.

Wielu przedstawicieli inflanckich elit decydowało się na służbę w Rzeczpospolitej, nierzadko przenosząc się z Inflant na tereny Wielkiego Księstwa Litewskiego czy Królestwa Polskiego. W tym gronie można wymienić nazwiska takie jak Altenbockum, Berk, Borch, Denhoff, Hylzen, Mohl, Plater, Römer, Rykow, Tyzenhauz, Wolff von Lüdinghausen czy Zyberk. W XVII wieku członkowie tych rodzin służyli często w jednostkach Rzeczpospolitej cudzoziemskiego autoramentu.

Już w XVII wieku niektórym z Inflantczyków udawało się awansować do grona politycznych i majątkowych elit państwa polsko-litewskiego. Zbliżali się do grona polskiej szlachty i niejednokrotnie było to motywem zmiany wyznania z luterańskiego na rzymsko-katolickie. Za sprawą asymilacji przyspieszały kariery takich rodzin jak Platerowie, Borchowie, Hylzenowie czy Zyberkowie, których członkowie obejmowali coraz wyższe urzędy państwowe i wchodzili w koligacje z czołowymi rodzinami Rzeczypospolitej. Warto wspomnieć choćby Antoniego Tyzenhauza (zm. 1785), który jako podskarbi nadworny litewski został jednym z najbardziej wpływowych polityków Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Wielu Inflantczyków nadawało swoim nazwiskom polską formę, polski stał się językiem ich prywatnej korespondencji, a strojem sarmackim  manifestowano przywiązanie do polskiej tradycji. Szlachta inflancka zaznaczała swoją pozycję także na polu kulturalnym. Wybitny mówca sejmikowy Jan August Hylzen (zm. 1767), późniejszy wojewoda miński, wydał w 1750 r. w Wilnie pierwszą w języku polskim historię dawnych Inflant. Z koeli rodziny Borchów, Platerów czy Denhoffów wydały wielu ciekawych pisarzy religijnych i politycznych, ale również autorów prac z nauk ścisłych. Szlachta inflancka sprowadzała na swoje dwory cenionych architektów i malarzy, fundowała liczne pałace, kościoły, wspierała szkolnictwo i rozwój nauk. Potomkowie tej szlachty odegrali dużą rolę w kształtowaniu polskiej kultury i odcisnęli piętno w walkach o niepodległość państwa polskiego, czego przykładem jest słynna postać  uczestniczącej w powstaniu listopadowym Emilii Plater.

Może cię rówież zaintersować