Prace pięćdziesięciu artystów z Polski i Ukrainy – m.in. Andrzeja Wróblewskiego, Tadeusza Kantora, Jerzego Nowosielskiego oraz Dmytro Hreka i Zinaidy Kubar – są prezentowane na wystawie „Bizantyjska nostalgia” w Centrum Sztuki Współczesnej w Zamku Ujazdowskim w Warszawie

– „Bizantyjska nostalgia” – w taki poetycki sposób Tadeusz Kantor określił intencje twórczości Jerzego Nowosielskiego. Jego malarstwo, fascynujące przedziwnym współistnieniem dwóch wymiarów – sacrum i profanum, duchowości i cielesności, mistyki i racjonalności, pragnienia absolutu i intensywnych doznań erotycznych – stało się punktem wyjścia poszukiwań, które doprowadziły do powstania tej wystawy – mówi jej kuratorka Victoria Burlaka.

W ocenie kuratorki, Nowosielski był jednym z najważniejszych metafizyków XX wieku, a metafizyka ta narodziła się na skrzyżowaniu tradycji kulturowych Wschodu i Zachodu. Dlatego też ideą projektu „Bizantyjska nostalgia” jest poszukiwanie podobieństw między sztuką polską i ukraińską oraz znalezienie wspólnych źródeł w kulturze. Chodzi nie tyle o stylistykę ikony, o sposób malowania, ile o zainteresowanie, pociąg do metafizycznej rzeczywistości.

– Wcześniej kierowanie ku niej było głównym zadaniem sztuki, dziś już tak nie jest. Współczesna sztuka jest bowiem nośnikiem istotnych w danym momencie znaczeń – od filozofii i polityki po psychoanalizę – zaznaczyła Burlaka.

Jednak potrzeba „zajrzenia za kulisy” pozostaje niezwykle silna – jak podstawowy instynkt, który napędza sztukę. Z tego pragnienia zmierzenia się z metafizycznym wymiarem powstało wiele dzieł, w tym prace polskich i ukraińskich artystów pokazywane na tej wystawie. – To właśnie koncentracja metafizycznego zmysłu była głównym kryterium, według którego do wystawy dobrano artystów różnych pokoleń i nurtów – powiedziała kuratorka.

Wystawa „Bizantyjska nostalgia” jest dostępna dla publiczności od 27 stycznia i potrwa do 7 kwietnia 2024 r.

Arkadiusz Słomczyński