Tylko do 8 października w Muzeum Narodowym w Krakowie można oglądać obraz słynny obraz Jana Matejki „Rejtan. Upadek Polski”. Płótno – wypożyczone z Zamku Królewskiego w Warszawie – jest częścią przekrojowej wystawy „Matejko. Malarz i historia”.
Słynny wielkoformatowy obraz ukazuje scenę rozgrywającą się w czasie trzeciego dnia obrad sejmu rozbiorowego, w czasie którego Prusy, Rosja i Austria dokonały podziału części terytoriów Polski i przyłączyły je do swoich ziem. Centralny punkt obrazu to leżący w rozpaczliwej pozie Tadeusz Rejtan, poseł ziemi nowogródzkiej, sprzeciwiający się rozbiorowi ojczyzny. Obraz pokazano na wystawie w Paryżu w 1867 roku, gdzie został nagrodzony złotym medalem. Do swoich zbiorów zakupił go cesarz Austrii Franciszek Józef I. W 1918 roku rząd niepodległej Rzeczypospolitej odkupił płótno, przekazując je do zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie.
Jan Matejko jest jednym najbardziej znanych malarzy dziejów Polski. W Muzeum Narodowym w Krakowie, na przekrojowej wystawie która poświęcona jest jego twórczości oraz życiu, można obejrzeć dzieła m.in. z Muzeum Narodowego w Warszawie, Lwowskiej Galerii Sztuki, Narodowego Muzeum Sztuki Współczesnej w Zagrzebiu czy z Zamku Królewskiego w Warszawie, skąd wypożyczony został na tę ekspozycję znany, wielkoformatowy i niezwykle efektowny obraz „Rejtan. Upadek Polski”.
Wystawa „Matejko. Malarz i historia” przybliża fascynujące oblicze sztuki krakowskiego artysty, prezentując zarówno wspomniane obrazy wielkiego cyklu historycznego, jak i dziesiątki prac mniejszych formatem, ale doniosłych treścią (w tym pochodzących ze zbiorów prywatnych oraz zagranicznych), a także szkice i rekwizyty wykorzystywane w procesie twórczym – w sumie ponad trzysta dzieł ukazujących bogactwo tych dokonań. Przypomina także o społecznych zasługach Matejki, gromadząc liczne świadectwa wdzięczności i uznania kierowane na jego ręce.
Wystawa – już bez słynnego obrazu przedstawiającego Rejtana broniącego ojczyzny – potrwa do 7 stycznia 2024 roku.
Arkadiusz Słomczyński