W plebiscycie zorganizowanym przez Instytut Języka Polskiego Uniwersytetu Warszawskiego (UW) i Fundację Języka Polskiego wyłoniono słowa roku. Zwycięskie słowa wyłoniono dwutorowo – oddzielnie wybierali je internauci i językoznawcy. W głosowaniu internetowym oddano blisko 3,3 tys. głosów.  A zwyciężyły słowa „szczepienie” i „granica”. 

Pierwsze miejsce w głosowaniu internetowym zajął wyraz „szczepienie”, na które wskazało ponad 15 proc. głosujących. Na drugim miejscu znalazła się  „cnota” (niewieścia) z blisko 13 proc. wskazań, a na trzecim przymiotnik „zdalny” (praca, nauczanie) z 11 proc. głosów.

Kapituła złożona z językoznawców z Uniwersytetu Warszawskiego i innych polskich uczelni wyróżniła w tej edycji plebiscytu dwa słowa: „granica” oraz, podobnie jak internauci, „szczepienie”.

„Szczepienie” zostało słowem roku 2021 wielu krajach. W Polsce pochodzi od „ogrodniczego” czasownika „szczepić”. Tak jak podajemy człowiekowi małą dawkę zarazków, żeby chronić go przed chorobą, tak od wieków przenosimy pęd jednej rośliny na drugą, żeby uzyskać lepszą i zdrowszą odmianę. Oba zabiegi nazywamy po polsku szczepieniem. Natomiast rzeczownik „szczep” pierwotnie oznaczał uszlachetnione drzewo, dopiero później „plemię” – powiedziała na kanale Youtube UW prof. Magdalena Derwojedowa, językoznawca z Uniwersytetu Warszawskiego, która skomentowała wyniki plebiscytu.

O drugim ze słów „granica” opowiadał z kolei prof. Marek Łaziński z Uniwersytetu Warszawskiego. Granica była już słowem września 2015, w roku, w którym słowem roku został rzeczownik „uchodźca”. Chodziło wtedy o granice południowej Europy, w roku 2021 chodzi o granicę polsko-białoruską. Słowo „granica” jeszcze niedawno kojarzone z dowolnym obszarem, z przekraczaniem, zamykaniem i otwieraniem (w pandemii), z paszportem (także covidowym), dziś łączy się z wyrazami „kryzys, przekroczyć, nielegalnie, migrant, stan wyjątkowy, zasieki, mur, obrona, prowokacja” – powiedział prof. Łaziński.

Adrian Andrzejewski