Muzeum Historii Żydów Polskich wspólnie z Centrum Badań nad Zagładą Żydów zaprasza od 18 kwietnia 2023 r. do 8 stycznia 2024 r. na wystawę „Wokół nas morze ognia. Losy żydowskich cywilów podczas powstania w getcie warszawskim”, która będzie elementem upamiętnienia 80. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim.

19 kwietnia 1943 roku Niemcy rozpoczęli ostateczną likwidację getta w Warszawie. Kilkaset bojowniczek i bojowców żydowskiego podziemia odpowiedziało zbrojnym oporem. 

Pozostali mieszkańcy getta, około 50 tysięcy „cywilnych” Żydów przez wiele tygodni ukrywało się w kryjówkach i bunkrach. Ich cichy opór był tak samo ważny, jak ten z bronią w ręku. Przez wiele dni pozostali nieuchwytni – zeszli do podziemi i nie podporządkowali się rozkazom Niemców. To o nich, o „nieuchwytnych”, opowiada wystawa – podkreśla Muzeum Historii Żydów Polskich.

Wystawa pokaże, jak wyglądało codzienne życie w bunkrze, w jakich warunkach przebywano i z kim dzielono przestrzeń kryjówki, jak radzono sobie z rutynowymi czynnościami i potrzebami. 

Opowie też o kształtowaniu się relacji między ukrywającymi się oraz o ich uczuciach i emocjach. Z jednej strony – o konfliktach, strachu, chwilach paniki, braku nadziei, poczuciu opuszczenia i zobojętnienia świata na ich los oraz świadomości przegranego życia, a z drugiej – o potrzebie miłości, bliskości i sprawczości, o braniu odpowiedzialności za innych. Chęć życia, ocalenia siebie i swoich bliskich, tworzenie wspólnoty, której członkowie wspierają się i chronią się nawzajem, to także jeden ze sposobów sprzeciwiania się złu.

Głównym materiałem na wystawie będą świadectwa Żydów ukrywających się w bunkrach w getcie oraz po stronie aryjskiej. Wszystkie inne przedmioty, pamiątki zostały zniszczone. Dlatego słowa mają na tej wystawie szczególną moc i funkcję.

Adrian Andrzejewski