Na Zamku Królewskim na Wawelu w Krakowie otwarto wielką, jubileuszową i wielowymiarową wystawę czasową „Wawel Wyspiańskiego”, która potrwa do 21 lipca 2024 r. i poświęcona jest motywom wawelskim w twórczości Stanisława Wyspiańskiego.

Jak informuje Zamek Królewski na Wawelu, 120 lat temu, wiosną 1904 roku, Wyspiański opublikował dramat Akropolis, którego akcja rozgrywa się w katedrze, natomiast jesienią, wraz z zaproszonym do współpracy Władysławem Ekielskim, rozpoczął pracę nad koncepcją zabudowy wzgórza – wielkim projektem Akropolis. Projekt łączył się ściśle z odzyskiwaniem wzgórza wawelskiego z rąk wojska zaborcy, a zarazem utrwalał XIX-wieczną koncepcję Wawelu jako serca Polski.

Wystawa podzielona jest na trzy bloki tematyczne: pierwszy prezentuje motywy wawelskie obecne w dziełach plastycznych Wyspiańskiego, drugi – w jego utworach literackich, trzeci zaś ukazuje oddziaływanie artysty, bezpośrednie i pośrednie, na innych twórców. Ideowym centrum wystawy są dwie części: omawiająca projekt Akropolis i druga, poświęcona dramatowi o tym samym tytule. Ważnym dopełnieniem pierwszej jest brama wzniesiona specjalnie na wystawę, nawiązująca formą do tej, o której pisał w komentarzu do projektu Władysław Ekielski.

Zwiedzający będą mieli okazję zobaczyć niemal 300 obiektów, w tym wiele wybitnych prac Stanisława Wyspiańskiego – wystawę otwiera jego Autoportret w kontuszu. Pozostałe wyróżniające się dzieła to widoki z motywami wawelskimi (Planty w nocy, Zakole Wisły), portrety Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta oraz wizerunki aktorów grających w prapremierowej inscenizacji dramatu Bolesław Śmiały w Teatrze Miejskim w Krakowie: Józefa Sosnowskiego, Michała Tarasiewicza i Andrzeja Mielewskiego.

Na szczególną uwagę zasługują również szkice do projektów witraży katedralnych, rysunki detali architektonicznych, szkice do projektu Akropolis, a także dzieła literackie i prace związane tematycznie z inscenizacjami dramatów Wyspiańskiego.

Adrian Andrzejewski