Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prowadzone są pionierskie zajęcia poświęcone udostępnianiu sztuki osobom z niepełnosprawnościami wzroku. Studenci biorą udział w cyklu warsztatów i spotkań ze specjalistami-praktykami, na których poznają techniki pozwalające osobom niewidzącym i niedowidzącym doświadczać dzieł sztuki wizualnej. 

Pomysłodawczynią i realizatorką zajęć jest dr Dorota Łuczak z Instytutu Historii Sztuki. W ramach swojej pracy doktorskiej zajmowała się fotografią awangardową pierwszej połowy XX wieku. Kluczowa była dla niej analiza roli aparatu fotograficznego w procesach modernizacyjnych w pierwszych dekadach ubiegłego stulecia, opisywanego jako proteza oka, wzmacniającego i poszerzającego możliwości percepcyjne.

W fakultatywnych zajęciach seminaryjnych uczestniczą studenci kierunku historia sztuki. W ramach programu zapoznają się ze wszystkimi technikami udostępniania sztuki osobom z niepełnosprawnościami wzroku, część ćwiczeniowa jest jednak przede wszystkim skupiona na przygotowywaniu audiodeskrypcji, która w Polsce funkcjonuje w dwóch wersjach.

– Pierwsza z nich opiera się na obiektywnym opisie tego, co widzimy, oraz przekazaniu informacji faktograficznych. Celem drugiej jest ukierunkowanie odbiorcy na doświadczenie dzieła sztuki, które w sposób nieunikniony wiąże się z subiektywizacją opisu. Mnie bliższa jest metoda, która skupia się na fundowaniu pewnego przeżycia, bo tylko w ten sposób możemy podkreślić, dlaczego dzieło sztuki jest przedmiotem wyjątkowym – wyjaśnia dr Łuczak.

Doświadczenia, które studenci zyskują podczas zajęć, pozwolą im w przyszłości upowszechniać sztukę osobom z niepełnosprawnościami wzroku, a dzięki temu współtworzyć społeczeństwo oparte na zasadach równościowych. W związku z ustawą o dostępności kultury z 2019 roku takie kompetencje mogą być bardzo pożądane na rynku pracy.

Arkadiusz Słomczyński