W warszawskiej Kordegardzie – galerii Narodowego Centrum Kultury – można oglądać wystawę „Kobieta wyzwolona. Polskie art déco w ceramice”, na której zwiedzający mogą podziwiać przedwojenne ceramiczne figurki kobiet wykonane w stylu art déco. Eksponaty pochodzą z jednego z najważniejszych ośrodków ceramicznych w Polsce lat 20. i 30. XX wieku – Polskiej Wytwórni Fajansów w Pacykowie, która funkcjonowała na wschodnich terenach II Rzeczypospolitej.

W przestrzeni warszawskiej Galerii Kordegarda można podziwiać 13 fajansowych figurek z lat 20. XX wieku, w tym 10 autorstwa austriackiego rzeźbiarza Wilhelma Thomascha. Dziewięć figurek zostało zaprojektowanych dla fabryki w Pacykowie, jedna została stworzona dla słynnej austriackiej wytwórni Friedricha Goldscheidera w Wiedniu.

Celem wystawy jest popularyzacja mało znanych osiągnięć polskiego przedwojennego dizajnu, a jednocześnie pokazanie nowej roli kobiety w stylistyce art déco. Figurki z Pacykowa stały się symbolami nowoczesności i luksusu. Pokazują kobiety nowoczesne i wyzwolone, które pracują, czytają, odpoczywają, bawią się i korzystają z życia.

Wśród prezentowanych obiektów znajduje się m.in. „Młoda dama”, przedstawiająca budzącą się kobietę w piżamie, która została umieszczona na plakatach z okazji rocznicy wejścia Polski do Unii Europejskiej. Podziwiać można również takie figurki jak „Kobieta z psem”, „Popiersie kobiety z kwiatami” oraz „Kobieta z tamburynem”, których autorem jest Stanisław Czapek – artysta rzeźbiarz, absolwent ASP w Wiedniu i pierwszy kierownik artystyczny fabryki w Pacykowie.

Polska Wytwórnia Fajansów w Pacykowie została założona w 1912 roku i funkcjonowała do rozpoczęcia II wojny światowej. Była – obok Ćmielowa – jednym z ważniejszych ośrodków ceramicznych XX wieku w Polsce.

Z myślą o osobach niewidomych i niedowidzących na wystawie pojawiła się też współczesna kopia jednego z oryginalnych obiektów, wydrukowana w technologii 3D, którą można dotykać. Figurka została wzbogacona audiodeskrypcją.

Arkadiusz Słomczyński