Uroczysko Baran pod Kąkolewnicą jest jednym z kilku miejsc na terenie Lubelszczyzny, które na trwałe wpisało się w historię brutalnych zbrodni popełnionych przez komunistyczny aparat terroru.
Po wkroczeniu wojsk sowieckich na Lubelszczyznę w lipcu 1944 r. doszło do zainstalowania podległej Moskwie marionetkowej namiastki rządu w postaci Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN). Polscy komuniści podjęli m.in. działania mające na celu rozbudowę stworzonych na terenie Związku Sowieckiego oddziałów wojska polskiego.
We wrześniu 1944 r. na mocy rozkazu gen. broni Michała Roli – Żymierskiego (przed II wojną światową skazanego za malwersacje finansowe) na terenie województwa lubelskiego rozpoczęto formowanie oddziałów 2. Armii Wojska Polskiego. Sztab tej formacji miał siedzibę w Kąkolewnicy, wsi oddalonej o ok. 80 km na północ od Lublina.
Wraz z formowaniem się jednostek 2. Armii rozpoczęto w Kozłówce k. Lubartowa tworzenie struktur Sądu Wojskowego tego wojska. . Jego prezesem został ppłk Stefan Piekarski, który od 1920 r. był oficerem armii sowieckiej. Na początku października 1944 r. sąd w ślad za całym sztabem 2. Armii przeniósł się do Kąkolewnicy. W tym samym czasie nastąpiło nasilenie działań aparatu represji skierowanych przeciwko żołnierzom Armii Krajowej i innych niepodległościowych formacji. Dotknęły one również wcielonych do jednostek 2. Armii członków polskiego podziemia niepodległościowego nie uznającego władzy komunistów.
W działaniach tych szczególna rola przypadła Informacji Wojskowej, składającej się w zdecydowanej większości z sowieckich funkcjonariuszy oraz wojskowego aparatu sądowego. Zatrzymani byli więzieni w nieludzkich warunkach i poddawani brutalnym torturom w trakcie śledztw. Przyjmuje się, że przez areszt w Kąkolewnicy przewinęło się około 250-300 osób. W toku co najmniej 102 postępowań prowadzonych w Kąkolewnicy, w Sądzie 2. Armii Wojska Polskiego skazano 144 osoby, z czego 61 na karę śmierci – z tej ostatniej liczby 43 wyroki wykonano w okolicach Kąkolewnicy.
Wraz z przemieszczeniem na początku 1945 r. jednostek 2. Armii starano się zatrzeć ślady tej potwornej zbrodni.