13 stycznia obchodzimy Dzień Polskiej Wódki, która tak jak szkocka whisky czy francuski koniak jest wpisana na listę chronionych oznaczeń geograficznych. O jej wyjątkowości niech świadczą słowa Pabla Picasso: “Trzy niezwykłe wynalazki XX wieku to blues, kubizm  i Polska Wódka”.

Historia oznaczenia geograficznego Polska Wódka sięga 2004 roku, kiedy nazwa ta została wpisana do traktatu akcesyjnego Polski do Unii Europejskiej. W 2006 roku przyjęto w polskim Sejmie ustawę o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, zawierającą szereg reguł związanych z pochodzeniem i produkcją naszego narodowego trunku. Prace nad jej nowelizacją i obowiązującym dziś brzmieniem definicji Polskiej Wódki zakończyły się 13 stycznia 2013 roku. W Artykule 38.1 tej ustawy czytamy:

„Polska Wódka/Polish Vodka to:

1) Wódka niezawierająca dodatków innych niż woda albo
2) Wódka smakowa o nadanym dominującym smaku innym niż smak surowców użytych do jej wyrobu, zawierająca naturalne środki aromatyczne,  a w szczególnych przypadkach barwniki o maksymalnym poziomie cukru wyrażonym jako cukier inwertowany nieprzekraczającym 100 gramów na litr czystego alkoholu – otrzymana z alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego uzyskanego z żyta, pszenicy, jęczmienia, owsa lub pszenżyta albo ziemniaków, uprawianych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, której wszystkie etapy wyrobu odbywają się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej i która może być leżakowana w celu nadania jej szczególnych wartości organoleptycznych.”

Definicja Polskiej Wódki wskazuje na dwa podstawowe warunki, jakie musi ona spełnić, aby otrzymać chronione oznaczenie geograficzne. Pierwszym warunkiem jest użycie do produkcji Polskiej Wódki wspomnianych pięciu zbóż (pszenicy, żyta, pszenżyta, jęczmienia i owsa) lub ziemniaków pochodzących z Polski. Drugim warunkiem jest samo miejsce produkcji Polskiej Wódki. Nie tylko bowiem surowce muszą mieć krajowe pochodzenie. Również wszystkie etapy produkcji wódki muszą się odbywać na terenie Polski. Wyjątkiem jest butelkowanie.

Polska jest największym producentem wódki w Unii Europejskiej, a czwartym na świecie po Rosji, USA i Ukrainie. Jednak zaledwie 10 proc. produkcji spełnia definicję Polskiej Wódki, a reszta jest produkowana albo z innych surowców niż wymienione w ustawie, albo z surowców importowanych.

Adrian Andrzejewski