Polacy jako naród wnieśli ogromny wkład w walkę militarną z niemieckim okupantem podczas II wojny światowej. Warto jednak pamiętać również o przedwojennych elitach politycznych tworzących cywilny aparat państwa podziemnego. Jednym z jej przedstawicieli był Cyryl Ratajski, który w II RP przysłużył się społeczeństwu jako prezydent Poznania.
Urodził się 3 marca 1875 w wielkopolskim Zalesiu Wielkim w rodzinie miejscowego karczmarza. Działał w konspiracji niepodległościowej, był członkiem Ligi Narodowej. Skończył studia prawnicze i zaangażował się w działalność polityczną, współpracując m.in. z Wojciechem Korfantym. Jako społecznik działał w Towarzystwie Gimnastycznym “Sokół”, propagował turystykę i wiedzę krajoznawczą. W czasie powstania wielkopolskiego był kurierem między władzami powstańczymi a zagranicą.
W 1922 roku Ratajski został prezydentem Poznania, a urząd ten sprawował do 1934 roku. Podczas swoich rządów poszerzył granice miasta i rozbudował sieć komunikacji miejskiej. Brał udział również w wielu innych aktywnościach, także międzynarodowych. Zyskał szacunek mieszkańców.
Po wybuchu II wojny światowej Ratajski powrócił do urzędu prezydenta, zastępując dotychczasowe władze, które uciekły z zagrożonego miasta. Po wkroczeniu Niemców zajmował urząd jeszcze przez kilka dni, po czym został zastąpiony przez niemieckiego urzędnika. Ratajski stosował wówczas bierny opór, odmawiając oficjalnego przekazania Niemcom kluczy do miasta. Po wydaleniu do Generalnego Gubernatorstwa przyjął fałszywe nazwisko Celestyn Radwański, które towarzyszyło mu już do śmierci.
3 grudnia 1942 r. gen. Władysław Sikorski mianował Ratajskiego Delegatem Rządu RP na Kraj w Generalnym Gubernatorstwie. Były prezydent Poznania stworzył cały aparat cywilny Polskiego Państwa Podziemnego, na wzór przedwojennego. Powstały departamenty, czyli odpowiedniki ministerstw. Podziemna administracja liczyła w sumie 30 tys. osób, a np. Departament Spraw Wewnętrznych miał placówki w każdym województwie.
Ratajski jednak nie uniknął kłopotów w czasie okupacji niemieckiej. Już sam jego wybór na delegata został oprotestowany przez niektóre partie polityczne. Uważał też, że władze wojskowe trzeba podporządkować cywilnym, co nie podobało się dowództwu ZWZ-AK. Zbiegło się to w czasie z pogorszeniem stanu zdrowia Ratajskiego, który 5 sierpnia 1942 r. podał się do dymisji. Zmarł niedługo potem, 19 października w Warszawie.