Strona główna » Towarzystwo Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w okresie międzywojennym

Towarzystwo Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w okresie międzywojennym

przez Dignity News
Podniesienie stanu zdrowotności Żydów na ziemiach polskich było jednym z najczęstszych postulatów podnoszonych przez elitę żydowską od początku istnienia II Rzeczypospolitej. Jedną z najważniejszych organizacji, która odniosła wiele sukcesów na tym polu, było Towarzystwo Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej w Polsce, w skrócie zwane TOZ.

Walczono przede wszystkim z chorobami wywołanymi biedą i trudnymi warunkami bytowymi – w pierwszej kolejności z gruźlicą i zakaźnymi chorobami wśród dzieci, a także u progu powstania państwa z tyfusem. TOZ powstał w 1921 r. przez odłączenie się od rosyjskiej organizacji o nazwie Obszczestwo Zdrawoochronienija Jewriejew. Początkowo działało ono tylko na Kresach Wschodnich. Jego założycielem był urodzony w Lublinie Gerszon Lewin – z zawodu lekarz pulmonolog. Miał on bogate doświadczenie w pracy klinicznej, pełniąc od 1918 r. funkcję ordynatora oddziału wewnętrznego Szpitala Starozakonnych na Czystem. Prezesem honorowym TOZ został zaś Samuel Goldflam – wybitny neurolog, założyciel Zakładu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Żydów „Zofiówka” w Otwocku.

Zadanie organizacji polegało na prowadzeniu wielu inicjatyw celem propagowania profilaktyki zdrowotnej i szerzenia higieny, jednak wyzwania dnia codziennego sprawiły, że prewencji musiała ustąpić działalność lecznicza. Rozwinęło się poradnictwo i pomoc ambulatoryjna, prowadzono akcje dożywiania dzieci i szczepienne, otwierano domy rekonwalescencyjne, a nawet kliniki zdrowia.  Największym  wymiernym sukcesem TOZ był spadek liczby umieralności wśród niemowląt w Warszawie, gdzie działano bardzo prężnie. Do 1939 r. w ramach TOZ powstało około tysiąca organizacji medycznych i sanitarnych, przy czym tylko część osób z nimi związana pobierała opłaty za swą pracę. Wielu bowiem, w tym lekarze, było zaangażowanych nieodpłatnie. Udało im się utworzyć około 400 placówek w 50 miastach.

Członkowie organizacji czynili wiele wysiłków, by dotrzeć do jak największej liczby Żydów przez prasę. Stąd wydawano miesięcznik „Fołks Gezund” („Zdrowie Ludu”) czy czasopismo fachowe „Medycyna Społeczna – Socjałe Medicin”. Ukazywał się również magazyn dla młodzieży pod tytułem „Dos Gezund” („Zdrowie”).

TOZ było aktywne podczas II wojny światowej, prowadząc aktywność w ramach Jointu, jednak w 1942 r. okupant niemieckich go zlikwidował.

W 1950 r., po reaktywacji w 1946 r., TOZ przestało działać na skutek decyzji władz komunistycznych.

Może cię rówież zaintersować