W Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie można oglądać wystawę „Niewielkie resztki z Solnej”. Ekspozycja jest poświęcona powojennej, młodzieńczej twórczości Izaaka Celnikiera, wielkiego artysty żydowskiego ocalałego z Zagłady.

Po raz pierwszy na wystawie można zobaczyć prace, które powstały zaraz po wojnie – rysunkowe ilustracje do opowiadań Awroma Rejzena i wierszy Dawida Sfarda. Wśród pokazanych na wystawie prac widać inspiracje i nawiązania do dzieł mistrzów Celnikiera: Leonarda da Vinci, Rembrandta, van Gogha, a przede wszystkim Pabla Picassa i Francisca Goi.

– Wystawa jest próbą odczytania biografii Celnikiera w ilustracjach do jidyszowych opowiadań i wierszy. Ukazujemy, w jaki sposób te tworzone przed wyjazdem z Polski rysunki można odczytywać jako szkice do wielkoformatowych obrazów tworzonych już we Francji, a odwołujących się do jednego pierwowzoru, obrazów z getta utrwalonych w pamięci artysty – czytamy w serwisie muzeum.

Izaak Celnikier urodził się w Warszawie w 1923 roku, w dzieciństwie przebywał w Domu Sierot Janusza Korczaka. W chwili wybuchu wojny wyjechał z rodziną do Białegostoku, od 1941 roku przebywał w tamtejszym getcie. Po likwidacji getta białostockiego przeszedł kolejno przez niemieckie obozy w Stutthof, Auschwitz, Flossenbürgu i Dachau. Po wojnie studiował malarstwo monumentalne, a w 1957 roku wyjechał na stypendium do Paryża, gdzie mieszkał i tworzył do końca życia. Zmarł w 2011 roku.

Niedługo przed wyjazdem do Francji Celnikier nawiązał współpracę z wydawnictwem „Idisz Buch”. Stworzył ilustracje do jidyszowych publikacji: Ojsgewełte werk (Dzieł wybranych) Abrahama Rejzena i Lider (Wierszy) Dawida Sfarda – publikacji jak dotąd nietłumaczonych na język polski. Ilustracje, których Celnikier nigdy w ostatecznej publikacji nie widział, ponieważ zostały wydane po jego wyjeździe z Polski, zawierają zakodowane treści odnoszące widza do biografii artysty.

Arkadiusz Słomczyński