Nagrodę w kategorii „wydawnictwa naukowe” w pierwszej edycji konkursu Muzealna Książka Roku otrzymała publikacja „Auschwitz. Monografia człowieka” autorstwa dyrektora Muzeum Auschwitz – Birkenau dr. Piotra M. A. Cywińskiego.

Celem konkursu organizowanego przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów oraz Fundację Historia i Kultura jest wyróżnienie i promocja najlepszych publikacji wydanych przez muzea, których pierwsze wydania ukazały się na rynku w latach 2021 i 2022.

„Auschwitz. Monografia człowieka” to pierwsza tak dogłębna próba wczytania się w emocje ludzkie wewnątrz obozu. Piotr Cywiński poddał analizie ponad 250 książek ze wspomnieniami ocalałych z niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz, a także ogromny, niepublikowany jak dotąd, materiał archiwalny z ich relacjami – czytamy na stronach Muzeum.

Publikacja podzielona jest na ponad trzydzieści rozdziałów, z których każdy poświęcony został osobnemu tematowi. To m.in. „Początkowy szok”, „Osamotnienie”, „Śmierć” „Głód”, „Koleżeństwo,”, „Empatia”, „Przyzwoitość, „Walka i opór”, „Kultura i nauka”, „Strach” czy „Nadzieja.”

W powojennej historiografii dzieje Auschwitz są najczęściej przedstawiane przez pryzmat faktów, liczb i dat. Ustalenie tychże wymagało kilku dekad analiz jakże skąpych zasobów archiwalnych i bardzo żmudnych niekiedy badań historycznych. Jest to niewątpliwie duże dokonanie kilku już pokoleń historyków. Nie zamierzam tego w najmniejszym stopniu dezawuować. To ważne, być może nawet i w pewien sposób fundamentalne, by wiedzieć, co i kiedy dokładnie się wydarzyło. Zwłaszcza wobec tej części dziejów ludzkich, które bywały i bywają nadal negowane i zakłamywane. Ale Auschwitz nie da się w pełni ująć w datach, liczbach i faktach. Dzieje Auschwitz to przede wszystkim ogromny dramat ludzki, którego indywidualny wymiar wymyka się ustaleniom chronologii, toczy się swoim dramatycznym życiem obok wielkich liczb, ważnych dat i historycznych faktów – napisał Piotr Cywiński we wstępie do publikacji.