Urodzony przed 6 listopada 1755 r. Stanisław Staszic zasłynął jako prekursor spółdzielczości i pracy organicznej. Był uczonym i działaczem o wielkich zasługach dla Polski i licznych zainteresowaniach. Wspierał gospodarkę i naukę, przyczynił się do rozwoju talentu żydowskiego wynalazcy maszyny do obliczeń – Abrahama Sterna [https://dignitynews.eu/pl/dodawaly-odejmowaly-mnozyly-dzielily-i-pierwiastkowaly-xix-wieczne-maszyny-liczace-abrahama-sterna].
Staszic pochodził z rodziny mieszczańskiej wywodzącej się z Piły. Wstąpił do poznańskiego seminarium duchownego i w 1779 r. przyjął święcenia kapłańskie. Studiował w Niemczech i we Francji, poznawał nauki przyrodnicze i ówczesną myśl społeczną. Interesował się złożami surowców naturalnych, stając się „ojcem geologii polskiej”. Wiele czasu poświęcał także historii, filozofii i ekonomii. W swojej publicystyce („Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, Przestrogi dla Polski”) zawarł program reform państwa, m.in. w kwestii oświaty. Patriotyzm łączył z potrzebą zrównania mieszczan ze szlachtą.
Jako oszczędny i przedsiębiorczy działacz zdołał zgromadzić spory majątek, który przeznaczał na cele społeczne i zakup ziem pod Hrubieszowem, gdzie w 1816 r. uwłaszczył tamtejszych chłopów oraz założył Hrubieszowskie Towarzystwo Rolnicze – prekursorską spółdzielnię łączącą chłopów, którzy z zysków z młynów, cegielni i tartaków utrzymywali szkoły, szpital, wspierali sieroty i wdowy, oraz fundowali stypendia.
Przez wiele lat Staszic był prezesem Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, dla którego ufundował gmach (obecnie Pałac Staszica). Jako zastępca ministra Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego powoływał niedzielne szkoły dla rzemieślników, założył także Szkołę Górniczą w Kielcach. Rozwinął hutnictwo w Zagłębiu Staropolskim, wznowił wydobycie węgla w Zagłębiu Dąbrowskim, oraz inspirował powstanie przemysłu w Łodzi. Ponadto ufundował warszawskie pomniki Mikołaja Kopernika i Józefa Poniatowskiego. Żył według zasady: „Być narodowi użytecznym”.
W testamencie przeznaczył duże kwoty m.in. na warszawskie szpitale, Instytut Głuchoniemych oraz budowę przytułku.