Pomnik „Małego Powstańca”, który znajduje się w Warszawie, stolicy Polski ma zaledwie 150 cm, ale wzbudza ogromne emocje. Kogo upamiętnia?
Przedstawia kilkuletniego chłopca trzymającego pistolet maszynowy, ubranego w za duży płaszcz i niemiecki stahlhelm, oraz noszącego buty o niepasującym rozmiarze. Na jego hełmie widnieje godło Polski przedstawiające orła oraz biało-czerwone barwy. Na monumencie umieszczono tablicę z następującym tekstem: „Warszawskie dzieci, pójdziemy w bój, za każdy kamień twój, Stolico, damy krew”. Jest to fragment bardzo popularnej piosenki pt. „Warszawskie dzieci”.
Pomnik „Małego Powstańca” stanął 1 października 1983 r. w Warszawie. Odsłonił go Jerzy Świderski ps. „Lubisz”, który jako 14-latek pełnił funkcję akowskiego łącznika w batalionie „Gustaw ” (Grupa Warszawa Północ-Wachnowski) w czasie Powstania Warszawskiego – największego antyniemieckiego, militarnego zrywu w czasie II wojny światowej.
Autorem monumentu jest polski artysta Jerzy Jarnuszkiewicz (1919-2005). Pierwszą wersję pomnika stworzył już w 1946 r., wykorzystując gips i metalowy stelaż. Praca ta miała charakter konkursowy.
Niewielki pomnik upamiętnia wszystkie polskie dzieci i nastolatków, którzy brali udział w Powstaniu Warszawskim w 1944 r. Niektórzy z nich przenosili wiadomości lub opatrywali rany. Inni z kolei z bronią w ręku prowadzili walkę z Niemcami.
Dowództwo polskiej Armii Krajowej – największej podziemnej armii w Europie w czasie II wojny światowej – robiło co mogło, by dzieci nie walczyły w Powstaniu. Nie przyjmowano ich w szeregi, lecz te po jakimś czasie uparcie wracały. Inni nastolatkowie fałszowali swój wiek, by dołączać się do grup powstańczych i walczyć z Niemcami. Odkrycie takiego fałszerstwa w czasach wojennych mogło być trudne. Czasem dla niektórych dzieci opcją bezpieczniejszą było pozostanie na tyłach oddziału niż pozostanie w mieście ogarniętym wojną, bombardowaniami i chaosem.
Jak znaleźć pomnik?
By nań trafić, należy dotrzeć do murów miejskich Starego Miasta przy ulicy Podwale w Warszawie. Stoi on u zbiegu tej ulicy z ul. Wąski Dunaj.