Strona główna » Tadeusz Czacki – twórca legendarnych Wołyńskich Aten

Tadeusz Czacki – twórca legendarnych Wołyńskich Aten

przez Dignity News
28 sierpnia 1765 r. w Porycku na Wołyniu urodził się Tadeusz Czacki, polski pedagog, historyk, geograf, bibliofil, założyciel Liceum Krzemienieckiego.

W młodości przebywał w Gdańsku, co wzbudziło w nim zainteresowanie gospodarką, w szczególności handlem. W latach 1784-1786 pracował w Komisji Kruszcowej, zajmującej się poszukiwaniem bogactw mineralnych, i Komisji Skarbu Koronnego. Zabiegał o rozwój  polskiego handlu przez Gdańsk oraz o utrzymanie tego miasta przy Polsce. Wyznawał nowoczesne poglądy gospodarcze, m.in. ideę równowagi pomiędzy eksportem i importem towarów, silnej  waluty krajowej, rozwoju rzemiosła i równouprawnienia grup zajmujących się handlem, m.in. Żydów.

Współtworzył projekt pomiaru geodezyjnego Polski oraz mapę hydrograficzną kraju. Mając na celu modernizację rolnictwa, podjął nowatorski projekt budowy sieci stacji meteorologicznych wokół Wilna. Był współtwórcą Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Pracował nad rozwojem edukacji na Kresach, wizytował szkoły na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie.

W 1805 r. utworzył w Krzemieńcu szkołę półwyższą dla tzw. Ziem Zabranych, zwaną Liceum Krzemienieckim. Zgromadził wybitne grono pedagogiczne, które kształciło zdolnych uczniów, bez względu na zamożność i pochodzenie społeczne. Liceum wyposażył w gabinety przyrodnicze, ogród botaniczny, bibliotekę i drukarnię. W testamencie zapisał placówce  księgozbiór rodowy (1,5 tys. rękopisów i ok. 32 tys. woluminów). Niestety, liceum po powstaniu listopadowym zlikwidowali Rosjanie, a księgozbiór zagarnęli do biblioteki tworzonego w Kijowie uniwersytetu. Szkoła odrodziła się w czasach II Rzeczypospolitej.

Czacki pozostawił ważne dzieła naukowe, m.in. rozprawę O litewskich i polskich prawach, a także dotyczące obyczajów, dziejów państwowości i gospodarki obu krajów. Prowadził badania statystyczne narodów zamieszkujących Rzeczpospolitą. Zmarł 8 lutego 1813 r., spoczął w Porycku. Jego grób nie przetrwał – został zniszczony wraz z kościołem i pałacem przez oddział ukraińskich nacjonalistów w 1943 r.

Może cię rówież zaintersować