Pierwszą w Krakowie liczącą się uczelnię talmudyczną założył około 1503 r. Jakub Polak. Potrzeby żydowskiego szkolnictwa i nauczania Talmudu spowodowały rozwój drukarstwa w dawnej Rzeczpospolitej, chociaż jeszcze w drugiej połowie XVI w. egzemplarze Talmudu były na ziemiach polskich prawdziwą rzadkością, a rękopisy albo druki posiadali tylko rektorzy jesziw.
Żydzi polscy żyli ściśle według przepisów rytualno-religijnych zawartych w Torze i Talmudzie, a autonomiczne sądownictwo żydowskie wydawało wyroki w sprawach między Żydami na podstawie prawa talmudycznego. Wraz z rozwojem jesziw nastąpił w Rzeczpospolitej rozkwit literatury rabinicznej, która obejmowała także prace z filozofii religii, etyki, homiletyki i dydaktyki. Występowała głównie w postaci komentarzy do Talmudu i kodeksów talmudycznych. Ponadto pojawiły się dzieła związane z tzw. kabałą praktyczną.
W 1534 r. w podkrakowskim Kazimierzu bracia Samuel, Aszer i Eljakim Helicowie, synowie Chaima z Halicza, założyli pierwszą żydowską drukarnię na ziemiach polskich i wydali pierwszą książkę w języku żydowskim – dzieło rabina Aszera Ancla Mirkewt Hamiszne, przeznaczone dla ojców rodzin do nauki hebrajskiego. Po trzech latach działalności bracia przyjęli chrzest i zlikwidowali drukarnię z uwagi na bojkot środowiska żydowskiego.
Około 1547 r. w Lublinie powstała drukarnia Chaima Szachora, który wcześniej był drukarzem w Pradze, Augsburgu, Ichenhausen, Heddernheim koło Frankfurtu nad Menem. Inicjatywa miała wielkie szanse powodzenia, ponieważ w Lublinie nie tylko znajdowała się jedna z najlepszych i najbardziej znanych na terenie Polski jesziw, ale także odbywały się słynne jarmarki na skalę międzynarodową i zjeżdżali licznie Żydzi, którzy już od 1540 r. mieli tam również sąd jarmarczny.
W 1550 r. król Zygmunt August udzielił przywileju na otwarcie żydowskiej drukarni w Lublinie Icchakowi ben Chaimowi i Josefowi ben Jakowowi Jakarowi, którzy wydrukowali m.in. modlitewnik na cały rok według rytu aszkenazyjskiego. W niedługim czasie do lubelskiej drukarni został przywieziony nowy sprzęt typograficzny z Pragi, który umożliwił wytłoczenie w Lublinie pierwszego w Polsce wydania „Talmudu babilońskiego” w latach 1559-1577. Do czasu otwarcia w 1568 r. nowej i jakościowo lepszej oficyny żydowskiej w Krakowie, której właścicielem był Icchak ben Aaron Prostic, przez kilkanaście lat Lublin stanowił centrum żydowskiego drukarstwa w Polsce. W latach 70. i 80. XVI w. wydano w Krakowie tłumaczenia wybranych ksiąg Starego Testamentu: w 1586 r. Księgę Izajasza i Psalmy w tłumaczeniu Mojżesza Stendala. W 1622 r. wydrukowano trzecie krakowskie wydanie najpoczytniejszej książki w jidysz dla kobiet pt. Cene urene (Wyjdźcie i patrzcie), napisanej przez rabina Jakuba Aszkenazego z Janowa.
W okresie od 2. połowy XVI do połowy XVII w. w lubelskiej i krakowskiej drukarni ukazały się cztery edycje Talmudu oraz pojedyncze traktaty. Niemałą popularnością cieszyły się także tłumaczone na jidysz romanse rycerskie i mieszczańskie, np. „Opowieść o przygodach Teodoryka z Werony”. Pojawiały się także moralitety.
Z literatury rabinicznej wydawanej w tym okresie można wyodrębnić prace apologetyczne i polemiczne. Wśród polemistów w XVI w. zasłynął broniący judaizmu Jakub z Bełżyc, znawca literatury rabinicznej, ariańskiej, katolickiej i protestanckiej, polemizujący z Marcinem Czechowiczem, przedstawicielem Braci polskich. Wspomnijmy, że Żydzi mieli do księgi stosunek bardzo osobisty, traktowano je jako pisane z boskiego natchnienia, dlatego gdy przestawały nadawać się do użytku, chowano je jak kogoś bliskiego.
Dzieła związane z kabałą praktyczną stały się popularne m.in. za sprawą żyjącego w Palestynie Izaaka Lurii Aszkenazego (1534-1572), który przekonywał, że kabaliści mogą oddziaływać na zjawiska zachodzące w przyrodzie i społeczeństwie za pomocą magicznej siły tekstu biblijnego. Najbardziej znanym przedstawicielem tego nurtu wśród polskich Żydów stał się Jezajasz Horowic z Kazimierza, który w pracy Sznej Luchot Habrit (Dwie tablice Przymierza), wydanej w Krakowie, głosił idee mistycyzmu i ascetyzmu. Jednak czasy popularności kabały praktycznej wśród polskich Żydów nastały dopiero w 2. połowie XVII w. po klęskach, jakie spadły na nich w trakcie powstania Chmielnickiego i potopu szwedzkiego.