W sobotę 23 grudnia 1939 r. na terenie żydowskiego cmentarza przy ul. Siennej w Lublinie Niemcy zamordowali 10 przedstawicieli polskiej inteligencji, których w listopadzie 1939 r. osadzili w Więzieniu na Zamku.
Niespełna dwa miesiące po zajęciu Lublina przez Niemców we wrześniu 1939 r. doszło do masowych aresztowań przedstawicieli polskiej inteligencji, które historycy określili mianem Sonderaktion Lublin. Pierwsze osoby zostały zatrzymane 9 listopada 1939 r., a więc w tym samym dniu, kiedy funkcję szefa policji i SS w Dystrykcie Lublin Generalnego Gubernatorstwa objął SS-Brigadeführer Odillo Globocnik. Wśród uwięzionych znaleźli się m.in. rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL) ks. prof. Antoni Szymański, prezesi i wiceprezesi sądów, nauczyciele lubelskich szkół.
W kolejnych dniach akcja była kontynuowana przez Niemców. W dniu 11 listopada aresztowano 14 pracowników naukowych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, a samą uczelnię zamknięto 17 listopada, przy czym okupanci uwięzili jednocześnie kilkudziesięciu jej studentów. Tego samego dnia naziści wtargnęli na teren kurii biskupiej w Lublinie i aresztowali obydwu biskupów Mariana Fulmana i Władysława Gorala oraz kilkunastu księży obecnych w zabudowaniach. Wszyscy pod koniec listopada stanęli przed niemieckim sądem doraźnym, który skazał ich na karę śmierci za nielegalne posiadanie broni, organizowanie polskich manifestacji w dniu 11 listopada, a więc w święto odzyskania niepodległości (https://dignitynews.eu/pl/11-listopada-narodowe-swieto-niepodleglosci/).
W wyniku interwencji Watykanu wyroki zamieniono na kary dożywotnego więzienia. W kolejnych dniach Niemcy aresztowali jeszcze innych księży, nauczycieli i urzędników. Historycy szacują , że w listopadzie 1939 r. zatrzymano na Lubelszczyźnie około 250 osób.
W sobotę 23 grudnia 1939 z cel Więzienia na Zamku w Lublinie wyprowadzono 10 zatrzymanych, których przewieziono na teren nieodległego starego cmentarza żydowskiego w Lublinie. Wraz z nimi zabrano dwóch młodych przestępców kryminalnych. Wszystkich tam rozstrzelano. Wśród zamordowanych znaleźli się Stanisław Bryła i Bolesław Sekutowicz – prezesi sądów, Czesław Martyniak – profesor KUL, ks. Michał Niechaj – profesor Wyższego Seminarium Duchownego i KUL, Tadeusz Moniewski, Antoni Krzyżanowski – dyrektorzy szkół, Józef Dańkowski – starosta lubelski, Tadeusz Illukiewicz – starosta lubartowski, Edward Lipski i Władysław Rutkowski – adwokaci .