Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Polsce, Organizacja Badań Akceleratorów Wysokich Energii (KEK) i Uniwersytet Tokijski podpisały protokół uzgodnień, którego celem jest promowanie międzynarodowego projektu naukowo-badawczego Hyper-Kamiokande. Obecnie trwa budowa detektora w Kamioce, Hida-city, prefektura Gifu w Japonii, który ma rozpocząć pracę w 2027 r. Dziewięćdziesiąt krajów wyraziło zainteresowanie udziałem w tym prowadzonym przez Japonię projekcie, a Polska jest pierwszym krajem, który podpisał protokół uzgodnień – czytamy we wspólnym komunikacie NCBJ, KEK i Uniwersytetu Tokijskiego.

Dla udziału w realizacji projektu zostało zorganizowane Polskie Konsorcjum Hyper-Kamiokande, w skład którego wchodzi dziewięć instytucji: Instytut Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytet Śląski, Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Politechnika Warszawska, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Wrocławski, Akademia Górniczo-Hutnicza, Uniwersytet Jagielloński i Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika. Koordynatorem konsorcjum jest NCBJ. Wśród przewidywanych wkładów konsorcjum do projektu znajduje się opracowanie, produkcja i instalacja liniowego akceleratora elektronów, kompozytowych modułów fotodetektorów i modułów obwodów elektronicznych.

Przewiduje się, że detektor Hyper-Kamiokande będzie miał całkowitą masę osiem razy większą niż jego poprzednik Super-Kamiokande i będzie wyposażony w nowo opracowane fotodetektory o wysokiej czułości. Celem projektu jest wyjaśnienie Teorii Wielkiej Unifikacji i dostarczenie informacji o historii ewolucji Wszechświata poprzez badanie rozpadu protonów i pomiary efektów łamania symetrii CP (asymetrii między neutrinami i antyneutrinami), a także obserwacja neutrin pochodzących z wybuchów supernowych – informuje NCBJ.

Budżet budowy został zatwierdzony przez parlament japoński w lutym 2020 r., co oznaczało oficjalne rozpoczęcie projektu. W maju 2021 roku zakończono kopanie tunelu dojazdowego do lokalizacji eksperymentu.

Adrian Andrzejewski