Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z Centrum Edukacji Medialnej w Kielcach przygotowało cykl materiałów filmowych dotyczących dezinformacji, fake newsów i manipulacji. Głównym założeniem inicjatywy jest poszerzenie wiedzy na temat funkcjonowania publicznych mediów oraz zachęcenie do refleksji nad analizą przekazów medialnych i rozwinięcia zdolności krytycznego myślenia.

Zmanipulowane treści od starożytności były narzędziem propagandy, miały przedstawiać władcę w dobrym świetle, wpływać na kształtowanie opinii publicznej czy podburzać lud. W dobie rozwoju technologii i masowości mediów informacja stała się nie tylko źródłem wiedzy ale też szczególnym narzędziem manipulacji i dezinformacji oraz szerzenia chaosu.

Anna Gwozdowska, redaktor Fake Hunter, na pytanie czym jest fałszywa informacja zwana dzisiaj fake newsem, odpowiada: To jest po prostu kłamstwo. Jeżeli ktoś na przykład publikuje w sieci zdjęcie z przeszłości, sprzed kilku lat, nadaje mu jakąś aktualną wartość mówiąc, że przedstawia wydarzenia sprzed dwóch dni, to jest to ewidentnie fake news – nieprawda.

Z kolei Piotr Litwin, starszy analityk w Stowarzyszeniu Demagog mówi o fake newsach jako o treściach, które ktoś spreparował. Taka podróbka, tak jak są podrabiane buty to są też podrabiane informacje. Zwraca jednak uwagę, że za tworzeniem fake newsów stoją bardzo konkretne cele to jest wprowadzenie chaosu, czy przekonanie do konkretnej wizji świata.

Kamil Oleszkiewicz, specjalista ds. edukacyjno-informacyjnych w NASK wskazuje, że pierwszym krokiem do tego, aby nie dać się zmanipulować, jest weryfikowanie informacji i potwierdzenie jej w innych źródłach.

Cykl edukacyjny powstał w trakcie „Sesji eksperckiej #CYFROWErozmowy: weryfikacja w dobie (dez)informacji”, zorganizowanej 8 listopada 2023 r. przez resort edukacji i nauki we współpracy z Centrum Edukacji Medialnej w Kielcach.

Adrian Andrzejewski