Prof. Bartosz Trzaskowski i dr Juan Pablo Martinez z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego (UW) uczestniczyli w stworzeniu nowej klasy katalizatorów rutenowych, istotnych dla etenolizy – jednego z najbardziej wydajnych procesów, za pomocą których z olei roślinnych można uzyskać związki generowane w przetwórstwie ropy naftowej.
Kataliza chemiczna to zjawisko przyspieszenia reakcji chemicznej. Polega na dodaniu do układu niewielkiej ilości substancji (katalizatora), która nie ulega trwałym przekształceniom, lecz tworzy z innymi substratami związki lub kompleksy przejściowe. Reakcje kataliczne zmniejszają ilość odpadów, oszczędzając czas i energię – wyjaśnia w komunikacie UW.
Z chemicznego punktu widzenia kataliza polega na zmianie ścieżki kinetycznej reakcji poprzez obniżenie energii jej aktywacji i utworzenie innych w stosunku do reakcji prowadzonej na sposób niekatalityczny kompleksów przejściowych. W efekcie przyspieszeniu ulega zarówno reakcja prowadząca do produktu, jak i ta biegnąca w kierunku przeciwnym, prowadząca do odtworzenia substratów – mówi prof. Bartosz Trzaskowski, który wraz z dr. Juanem Pablem Martinezem jest współautorem publikacji na ten temat w czasopiśmie naukowym „Journal of the American Chemical Society”.
Naukowcy zaznaczają, że w większości przypadków mechanizm katalizowanej reakcji jest skomplikowany, a sama kataliza jest procesem wieloetapowym.
Realizujący projekt naukowcy chcieli przede wszystkim opracować nowe, wydajne katalizatory etenolizy, czyli procesu chemicznego, w którym wewnętrzne olefiny (związki z co najmniej jednym podwójnym wiązaniem C=C) są degradowane przy użyciu etylenu jako odczynnika.
Etenoliza jest jednym z najbardziej wydajnych procesów, za pomocą których z olei roślinnych można otrzymać związki uzyskiwane zwyczajowo w przetwórstwie ropy naftowej.
Nowa klasa katalizatorów rutenowych, zaprojektowana i zsyntetyzowana we współpracy z polskimi naukowcami, wykazała znakomite właściwości w kontekście katalizowania reakcji etenolizy.
Adrian Andrzejewski