Naukowcy z Uniwersytetu Ekonomicznego i Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie oraz Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu prowadzą badania zabytkowych pływ gramofonowych ze zbiorów Polskiego Radia – kolekcji wpisanej na Krajową Listę UNESCO „Pamięć Świata”.

Badacze z Krakowa analizowali stan zachowania płyt pod kątem mikrobiologicznym w celu ustalenia czy mogą one być konserwowane i poddane próbie odczytu bez procesu dezynfekcji, który może wpłynąć na właściwości materiału, uniemożliwiając przeprowadzenie odczytu. Wyniki wskazały na niewielkie zanieczyszczenie mikrobiologiczne powierzchni płyt i umożliwiły dalsze badania.

Na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu prowadzone są badania nad stopniem odspojenia warstwy z zapisem ścieżki dźwiękowej od metalowej bazy płyt. Natomiast zespół naukowców Uniwersytetu Jagiellońskiego bada skład chemiczny warstwy z zapisem dźwięku. Po zakończeniu badań płyty będą poddane próbie odczytu ścieżki dźwiękowej. Część nagrań, których stan zachowania był znacznie lepszy została już odczytana i zdigitalizowana.

Badane przez naukowców płyty to szczególne obiekty dziedzictwa kulturowego. Są na nich m.in. pierwsze odezwy prezydenta Stefana Starzyńskiego do mieszkańców Warszawy, emitowane przez Polskie Radio tuż po wybuchu II wojny światowej, w tym przemówienie z 11 września 1939 r., w którym padają słowa: „haniebnej brutalności niemieckiej przeciwstawiamy siłę moralną i wiarę w ideę Polski i zwycięstwo”. Jest tam też apel z 12 września 1939 r. ze słowami: „chcę sześciuset ludzi gotowych umrzeć za Warszawę”.

Na płytach jest też przemówienie ministra Józefa Becka, informacje dla warszawiaków przekazywane przez Jeremiego Przyborę oraz radiowy reportaż Juliena Bryana, amerykańskiego fotografa i reżysera dokumentującego wybuch II wojny światowej w Warszawie – informuje Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.

Arkadiusz Słomczyński