Naukowcom Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu i Uniwersytetu Wrocławskiego udało się zrekonstruować teriak – medykament znany od starożytności i stosowany do końca XVIII wieku. Za ten lek przez całe wieki ludzie gotowi byli płacić majątek. Miał być antidotum na zatrucia i chronić przed zarazą. Z ustaleń wrocławskich badaczy wynika, że najprawdopodobniej nie miał przypisywanego mu działania leczniczego.

Badacze wrocławskich uczelni kończą projekt w którym postawili sobie za cel odtworzenie medykamentów stosowanych w XVI–XVIII w.  na terenie ówczesnej Rzeczypospolitej i sprawdzenie ich terapeutycznej mocy.

Odtworzenie teriaku, mającego w swoim składzie 71 różnych substancji, było dużym wyzwaniem dla wrocławskich farmaceutów. Warto było je podjąć m.in. z powodu renomy, jaką cieszył się ten lek przez wiele wieków. Był prawdziwym leczniczym hitem kilku epok w całej Europie – od starożytności aż do XVIII wieku.  Przede wszystkim zalecano go jako antidotum na zatrucia, ale w czasie epidemii jego znaczenie stawało się szczególne – uważano, że chroni przed zachorowaniem i śmiercią.

Produkcją zajmowali się tylko licencjonowani aptekarze. Najbardziej ceniony był teriak wenecki, którego recepturę uważano za wzorcową. Dzięki systemowi licencji, produkcja tego specyfiku rozpowszechniła się także w Polsce.

Rekonstrukcję teriaku oparto na recepcie licencjonowanego aptekarza z Torunia, spisanej w 1630 roku, której praktyczne użycie zostało potwierdzone historycznie. Recepta z czasów przed Linneuszem, gdy w farmacji nie istniała jeszcze ujednolicona nomenklatura, stanowiła nie lada zagadkę. Aptekarze często używali własnych skrótów, a jedna substancja mogła mieć różne nazwy, w zależności od regionu czy nawet autora.

Badaczom udało się rozszyfrować zapiski toruńskiego aptekarza, zdobyć większość oryginalnych składników, uzupełnić brakujące zamiennikami z epoki i odtworzyć teriak. Pozostaje jeszcze tylko przekonać się doświadczalnie o jego teoretycznie przewidywanej nieskuteczności.

Arkadiusz Słomczyński