Naukowcy Katedry Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu (UMW) przeprowadzą badania roślin produkujących substancje chemiczne i broniących się w ten sposób przed szkodliwymi wpływami środowiska. To część międzynarodowego projektu badawczego prowadzonego wspólnie z Zakładem Biologii Farmaceutycznej niemieckiego Freie Universität Berlin – informuje uczelnia.

– Rośliny zagrożone atakiem innych organizmów nie mogą uciec ani zmienić miejsca pobytu, gdy znajdą się w niesprzyjających warunkach środowiska Muszą więc bronić się biernie. Przeciwko roślinożercom, pasożytom czy chorobotwórczym mikroorganizmom mogą chronić się barierami fizycznymi: cierniami, zgrubiałą korą, kutykulą, żywicami itd. Jednak najinteligentniejszą bronią, rozwiniętą w ciągu tysięcy lat koewolucji, są roślinne substancje chemiczne, które czynią ciało rośliny (lub jego części) trującym, niesmacznym, niestrawnym lub odstręczającym – tłumaczy kierownik zespołu badawczego, prof. dr hab. Adam Matkowski.

Naukowcy UMW przyglądają się dwóm pospolitym roślinom z rodziny goździkowatych, która pod względem obrony chemicznej jest w świecie roślin wyjątkowa. Wytwarzane przez goździkowate zabójcze mieszanki zawierają z jednej strony drobnocząsteczkowe substancje zwane saponinami (naturalne detergenty), a z drugiej strony rzadkie i specyficzne białka toksyczne, tzw. białka inaktywujące rybosom (ribosome-inactivating proteins – RIP), zdolne do zabicia komórek innych organizmów poprzez uszkodzenie maszynerii produkcji białek. W ten sposób mogą zabić każdą komórkę

Badanie zaplanowane jest na trzy lata, dofinansowanie z Narodowego Centrum Nauki wynosi blisko 1 mln zł. Wrocławska część ma charakter czysto eksperymentalny – rezultaty badań naukowców z UMW posłużą ośrodkowi z Niemiec jako baza do sprawdzenia potencjalnych efektów terapeutycznych.

Arkadiusz Słomczyński