Nie spocznę, dopóki nie odnajdziemy ostatniego grobu, ostatniego miejsca pochówku wśród pomordowanych z Wołynia i z całych Kresów Wschodnich – powiedział premier Mateusz Morawiecki podczas uroczystości Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Obchody na warszawskim skwerze Wołyńskim odbyły się z udziałem m.in. Prezydenta Polski, Premiera i rodzin ofiar.
Podczas uroczystości Prezydent Polski Andrzej Duda powiedział z kolei, że „to, co dziś dzieje się między Polakami a Ukraińcami, jest najlepszym dowodem, że nie chodzi o zemstę”. Nie ma dzisiaj Polaków, którzy nie wiedzą, co to była rzeź wołyńska, a jednak przyjmują Ukraińców pod swój dach, niosą pomoc całemu narodowi i państwu – podkreślił prezydent.
W latach 1943-1945 Ukraińska Powstańcza Armia (UPA) przeprowadziła akcję oczyszczenia Wołynia i Kresów Wschodnich z mniejszości polskiej. Jak podkreśla Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, „kierowała się nacjonalistycznymi zapędami” i była bezlitosna nawet wobec dzieci i kobiet. Historycy szacują, że blisko sto tysięcy Polaków zostało brutalnie pozbawionych życia.
Premier Morawiecki zwrócił uwagę, że kluczowe w obecnej sytuacji dla obu państw jest pojednanie.
Nie będzie żadnego pojednania opartego o fałsz, o zapomnienie, o kłamstwo. Nie może być. To musi być punkt wyjścia i to jest punkt wyjścia do pojednania – stwierdził premier.
Prezydent Duda powiedział natomiast, że Polska oczekuje prawdy. Chcemy móc pomodlić się na grobach naszych najbliższych, rodaków wskazanych z imienia i nazwiska, o ile to jeszcze możliwe – dodał Andrzej Duda.
Chcemy zaoferować to samo, aby i tam, gdzie na naszej ziemi pochowani są Ukraińcy, też był grób. I nie będzie ich tyle, co na Wołyniu. Ale nie licytujmy się na liczby. Wolałbym, abyśmy licytowali się na to, ile prawdy potrafimy pokazać, także tej dla nas wstydliwej, ile prawdy umieją pokazać nasi sąsiedzi. Niechże na tej prawdzie zbuduje się nasza nowa relacja między naszymi narodami i społeczeństwami – zaapelował polski prezydent.
Adrian Andrzejewski